အာရမ္မဏပစ္စည်း တရားတော်
(၁၃၇၃ ခုနှစ်၊ သီတင်းကျွတ်လဆန်း ၆ ရက်၊ ၂၀၁၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၃ ရက်)
အရှင်ဘုရားတို့ရဲ့ စာအုပ် စာမျက်နှာ (၁၄) မှာပါတဲ့ အာရမ္မဏကြီးကို မနေ့တုန်းကတော့ဖြင့် စတင်ခြေချခဲ့ကြပြီ။ စတင်ခြေချခဲ့ပြီဆိုတော့ နံပါတ်တစ်၊ နံပါတ်နှစ်၊ နံပါတ်သုံး သုဒ္ဓသင်္ချာ (၃) မျိုးကိုလည်း ရွတ်ဖတ်ခဲ့ကြတယ်။ စာမျက်နှာ (၂၂၀) က ကုသလပဒသုံးချက်ကိုလည်းပဲ အလွတ်ကျက်ခိုင်းခဲ့တယ် မဟုတ်ပါလား။
အဲဒါ၊ သူသူကိုယ်ကိုယ် တာဝန်ကိုကျေဖို့ အရေးကြီးတယ်။ (မှန်ပါ့ ဘုရား)။ ဟုတ်လား၊ မလျှော့နဲ့နော်။ သာသနာ့အပြင်ကို ရောက်သွားလိမ့်မယ်။ (ဘယ်အပြင်ပါလိမ့် ဘုရား)။ သာသနာတော်ရဲ့ အပြင်ကို ရောက်သွားနိုင်တယ်။ အဲဒီလို သဘောရှိတယ်။
ဒါကြောင့်မို့လို့ စာမျက်နှာ (၁၄) ကို ကြည့်ပါ။ အဲ့ဒီမှာ "အာရမ္မဏမျိုး ၈ ပစ္စည်း" ဟူသောအခါ၊ သဟဇာတတုန်းက ရွတ်ဆိုခဲ့သလို တပည့်တော်တို့ ရွတ်ဆိုကြရလိမ့်မယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင် အာရမ္မဏမျိုးမှာလည်းပဲ ရှစ်ပစ္စည်းရှိတယ်။ အာရမ္မဏရဲ့အုပ်စု ဘယ်နှစ်ပစ္စည်းပါလိမ့်။ (ရှစ်ပစ္စည်းပါ ဘုရား)။ ရှစ်ပစ္စည်း။ "အာရမ္မဏ ရှစ်ပစ္စည်းဟူသော်ကား - အာရမ္မဏ၊ အဓိပတိ၊ နိဿယ၊ ဥပနိဿယ၊ ပုရေဇာတ၊ ဝိပ္ပယုတ္တ၊ အတ္ထိ၊ အဝိဂတ" တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ စာမျက်နှာ (၁၄) မှာ ပါပါတယ်။ အခု ဒီအတိုင်း သန့်သန့်လေးပဲ ဆိုလိုက်ကြပါစို့။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဓိပတိဆိုရင်လည်း အာရမ္မဏာဓိပတိ၊ နိဿယဆိုရင်လည်း အာရမ္မဏူပနိဿယ၊ ဝတ္ထာရမ္မဏနိဿယ၊ အာရမ္မဏပုရေဇာတ အစရှိသည်ဖြင့် တနည်းချုံးလိုက်ရင် ရှုပ်သွားလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့်မို့ အခုရှိတဲ့အတိုင်းပဲ "အာရမ္မဏ ရှစ်ပစ္စည်းဟူသော်ကား" ဆိုပြီးတော့ အစလေးပစ္စည်း၊ အဆုံးလေးပစ္စည်းလို့ ဆိုကြပါမယ်။ အစလေးပစ္စည်းကို နှစ်ခေါက်၊ နောက်တစ်ခေါက် အလွတ်ဆိုမယ်။ နောက်လေးပစ္စည်းကို နှစ်ခေါက်၊ နောက်တစ်ခေါက် အလွတ်ဆိုမယ်။
"အလယ်လေးပစ္စည်းဟူသောအခါ" လို့ ဆိုရမယ်။ "ဘုန်းကြီး၊ ဘယ်လိုလုပ် အလယ်လေးပစ္စည်း ဆိုလို့ရပါသလဲဘုရား" လို့ မေးစရာမရှိဘူးလား။ (ရှိပါတယ် ဘုရား)။ အစပစ္စည်းရယ်၊ အဆုံးပစ္စည်းရယ် ချန်လိုက်တော့ လေးပစ္စည်း မဖြစ်ဘူးလား။ (ဖြစ်ပါတယ် ဘုရား)။ အဲ၊ သဘောပေါက်ပါပြီ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ "အလယ်လေးပစ္စည်းဟူသောအခါ" ဆို "နိ၊ ဥ၊ ပု၊ ဝိ" ပေါ့။ ဘယ်လိုပါလိမ့်။ ("နိ၊ ဥ၊ ပု၊ ဝိ" ပါ ဘုရား)။ ရှေ့ကလည်း "အာ၊ အဓိ"၊ နောက်ကလည်း "အတ္ထိ၊ အဝိ" ဆိုတော့ မှတ်စရာ လိုသေးလား။ အလယ်လေးပစ္စည်းကို မှတ်မိရင် ကျန်တာ မမှတ်မိဘူးလား။ (မှတ်မိပါတယ် ဘုရား)။ အဲဒီလို မှတ်ရတယ်။ ကိုယ်က ဉာဏ်တုံးရင်လည်း ဘယ်လိုလေးလုပ်ရင် မှတ်မိမလဲဆိုပြီး ဒီလို တွေးရမယ်။
ဒါကြောင့်မို့ "အလယ်လေးပစ္စည်းဟူသောအခါ" ဆိုပြီးတော့မှ "နိဿယ၊ ဥပနိဿယ၊ ပုရေဇာတ၊ ဝိပ္ပယုတ္တ" ကို သုံးခေါက်ဆိုကြည့်ရအောင်။ ကိုယ်က သူများထက် ဉာဏ်လည်းရှိရမယ်၊ သူများထက် ဝီရိယလည်း ရှိရမယ်။ ဘယ်လိုလုပ်ရင် မှတ်မိမလဲလို့ စဉ်းစားရမယ်။ တပည့်တော် ခဏခဏပြောဖူးတယ်၊ တပည့်တော်က ကျန်တဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေထက် ဉာဏ်ထိုင်းတယ်လို့ ပြောခဲ့တယ်မဟုတ်လား။ (မှန်ပါ ဘုရား)။ တကယ်ကို ဉာဏ်ထိုင်းတာပါ။ အဘိဓာန်ဆိုရင်လည်း ဉာဏ်ကောင်းတဲ့လူတွေက "နွားမြင်၊ ဦးတင်၊ ဆိတ်ကျိုး၊ ပေါင်း၊ သံ၊ ယုန်၊ ကောင်း၊ အော်၊ ဆင်" ဆိုတဲ့ ပါဠိနဲ့ သတ္တဝါအသံကို တန်းပြီး မတွဲနိုင်ဘူး။ တပည့်တော်ကတော့ ထောက်ခနဲ သိတယ်။ လင်္ကာလေးနဲ့ မှတ်ထားတာကိုး။ အခု "ရတယ်" ဆိုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေတောင် သတ္တဝါနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့အသံကို တွဲစပ်ပြပါဆိုရင် တွဲစပ်နိုင်ရဲ့လား။ (မရပါဘူး ဘုရား)။ အဲဒီလို မှတ်ထားရတယ်။ ဒီလို ကိုယ့်နည်းကိုယ့်ဟန်နဲ့ သိနေရမယ်။
ကိုယ်က ဘယ်လိုလုပ်ရင် မှတ်မိမလဲဆိုတာကို ပြောချင်တာပါ။ ဘုန်းကြီးက ဒါလေး မပြောမိဘူးဆိုရင်လည်း "ငါမပြောမိလို့ သူတို့လေးတွေ မှတ်မိမှာမဟုတ်ဘူး" လို့ တွေးမိတယ်။ အရာရာကို ဘုန်းကြီးကိုပဲ အားမကိုးနဲ့လေ။ တပည့်တော်လည်း တချို့နေရာတွေမှာ လွယ်ကူလိမ့်မယ်ထင်လို့ သိပ်မပြောခဲ့တဲ့ နေရာတွေရှိတယ်။ ကိုယ်တော်တို့ဘာသာ ကြည့်ရမယ်။ ကိုယ်တော်တို့ရဲ့ အရကောက်စာအုပ် စာမျက်နှာ (၃၊ ၄၊ ၁) မှာ ဝီထိချပုံတွေပါတယ်။ အရကောက်ဆရာတော်ကြီးက ဒီအာရမ္မဏပစ္စည်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး အကျယ်ဝန်းဆုံး ရှင်းပြထားတာ။ ဆရာတော်ကြီးရဲ့ စာအုပ်ထဲမှာ ဒီပစ္စည်းထက် ပိုရှင်းပြတာ မရှိတော့ဘူး။ ဒီအာရမ္မဏပစ္စည်းက အနက်အဓိပ္ပာယ်တွေကလည်း တကယ့်ကို နက်နဲပါတယ်။ အားထည့်ပြီးတော့မှ ဆိုမှ ရပါလိမ့်မယ်။
ဒီအာရမ္မဏကြီးကတော့ ဝိပဿနာရှုထောင့်ကကြည့်မလား၊ လောကကြီးဘက်က ကြည့်မလား၊ ဓမ္မဘက်က ကြည့်မလား၊ အလွန်ကောင်းပါတယ်။ မဟာသတိပဋ္ဌာန်မှာဆိုရင် စိတ္တာနုပဿနာနဲ့ ဒီပဋ္ဌာန်းက ကွက်တိပဲ။ ဘာနဲ့ပါလိမ့်။ (စိတ္တာနုပဿနာပါ ဘုရား)။ စိတ္တာနုပဿနာနဲ့ ကွက်တိဖြစ်လိမ့်မယ်။ အလွန်တရာ ကောင်းပါတယ်။ ကိုယ်တော်တို့ စကားပုံလိုပါပဲ၊ "စိတ်ပါရင် အိပ်ရာတောင် ရိပ်သာဖြစ်နိုင်တယ်" ဆိုတာ ဒီမှာလာပြီ။ စိတ်မပါဘူးဆိုရင် ရိပ်သာတောင်မှ အိပ်ရာဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ ဒီပဋ္ဌာန်းက၊ ဒီအာရမ္မဏပစ္စည်းက အလွန်အဖိုးတန်တယ်။
ဒါကြောင့်မို့ မနေ့က ခိုင်းလိုက်တဲ့ အာရမ္မဏပစ္စည်း သုဒ္ဓသင်္ချာ တစ်နဲ့သုံးကို အခုတစ်ခေါက် ပြန်နွှေးသောအားဖြင့် ကြည့်ဆိုမယ်၊ နောက်တစ်ခေါက် အလွတ်ဆိုကြမယ်။ စာအုပ်စာမျက်နှာ (၁၄) မှာ အခြေခံမှတ်သားဖွယ်ရာများဆိုပြီး ရှိပါတယ်။ စာမျက်နှာ (၁၅) ဇယားအောက်ကို ကြည့်လိုက်ပါ။ "ဤအာရမ္မဏသုဒ္ဓသင်္ချာများသည် သဘာဂအရကောက် ၇ ချက်၏ နံပါတ် ၂ မှစ၍ အစဉ်အတိုင်းဖြစ်ပါလိမ့်မည်။" နောက် "အာရမ္မဏ၌ သင်္ချာနဝ (၉ မျိုး) ဖြစ်ပေါ်လာပုံ" မှာ "ပစ္စည်းဘက်၊ ပစ္စယုပ္ပန်ဘက်၌ ဖြစ်သင့်သော ကုသိုလ်တရား၊ အကုသိုလ်တရား၊ အဗျာကတတရားများကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာလိုက်ပါက ကုသလပဒ၊ အကုသလပဒ၊ အဗျာကတပဒဟု သုံးမျိုးပေါ်ထွက်လာမည်။ ထိုတွင် ကုသလပဒ၌ ကုသိုလ်အာရုံသည် ကုသိုလ်အာရမ္မဏိကအား ကျေးဇူးပြုလျှင် ‘ကုသလော ကုသလဿ’၊ အကုသိုလ်အာရမ္မဏိကအား ကျေးဇူးပြုလျှင် ‘ကုသလော အကုသလဿ’၊ အဗျာကတအာရမ္မဏိကအား ကျေးဇူးပြုလျှင် ‘ကုသလော အဗျာကတဿ’ ဟု သင်္ချာများ ရရှိပါမည်။" ဤသို့ ပဒတစ်ခုစီ၌ သုံးချက်စီရှိ၍ သင်္ချာနဝ (၉ မျိုး) ဖြစ်ပေါ်လာရပါတယ်။
အာရမ္မဏသတ္တိ ကျေးဇူးပြုပုံကို ဥပမာပြရရင် အားနည်းသောယောက်ျားသည် တောင်ဝှေး၊ ကြိုးတန်းကိုဆွဲ၍ ထနိုင်၊ ရပ်တည်နိုင်သကဲ့သို့ အာရုံ ၆ ပါးတို့သည် အာရမ္မဏိကဖြစ်သော စိတ်စေတသိက်တို့အား ဖြစ်နိုင်၊ ရပ်တည်နိုင်အောင် ကျေးဇူးပြုကြပါတယ်။ အာရုံနှင့်ကင်း၍ဖြစ်သော စိတ်စေတသိက်မည်သည် မရှိပါ။ အိပ်ပျော်နေခိုက်မှာပင် ကံ၊ ကမ္မနိမိတ်၊ ဂတိနိမိတ် တစ်မျိုးမျိုးကို အာရုံပြုနေကြပါတယ်။ ဘဝင်စိတ်များသည် လွန်စွာနူးညံ့သောကြောင့် ဘဝင်၏အာရုံကို ထင်ရှားစွာမသိနိုင်ပေ။ စိတ်စေတသိက်တိုင်းသည် ရူပါရုံစသော အာရုံတစ်ခုခုကို အာရုံပြုကြရသည့်သတ္တိသည် အာရမ္မဏသတ္တိပင် ဖြစ်ပါတယ်။
စာမျက်နှာ (၂၀) က ဇယားကို ကြည့်လိုက်ပါ။ ပစ္စည်း (အာရုံ၊ အကြောင်းတရား) နှင့် ပစ္စယုပ္ပန် (အာရမ္မဏိက၊ အကျိုးတရား) ကို တွေ့တယ်မဟုတ်လား။ (မှန်ပါ ဘုရား)။ ဘယ်ဘက်က "ပစ္စည်း"၊ ညာဘက်က "ပစ္စယုပ္ပန်"။ ဘယ်ဘက်က "အာရုံ"၊ ညာဘက်က "အာရမ္မဏိက"။ ဘယ်ဘက်က "အကြောင်း"၊ ညာဘက်က "အကျိုး"။ ဒီလို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သိရမယ်။
အခု အရေးကြီးတာ ပြောမယ်၊ သေချာမှတ်ပါ။ "ကျေးဇူးပြုတတ်သောတရား" နဲ့ "ကျေးဇူးပြုအပ်သောတရား"။ ကျေးဇူးပြုတတ်တာက "အာရုံတရား"။ ကျေးဇူးပြုခံရတာက "အာရမ္မဏိကတရား"။ (ကျေးဇူးပြုတတ်သောတရားသည် အာရုံတရား၊ ကျေးဇူးပြုခံရသောတရားသည် အာရမ္မဏိကတရား)။ ဟုတ်ပြီ။ နောက်တစ်ခုက ပြောင်းပြန်။ "အာရုံပြုတတ်သောတရား" နဲ့ "အာရုံပြုအပ်သောတရား"။ အာရုံပြုတတ်တာက "အာရမ္မဏိကတရား"။ အာရုံပြုခံရတာက "အာရုံတရား"။ (အာရုံပြုတတ်သောတရားသည် အာရမ္မဏိကတရား၊ အာရုံပြုအပ်သောတရားသည် အာရုံတရား)။ ဒီနှစ်ခုကို သေချာခွဲသိရမယ်။
ရုပ်တရားနဲ့ နိဗ္ဗာန်တို့ဟာ ဘယ်သောအခါမှ အာရုံကို ပြုတတ်တဲ့သတ္တိမရှိဘူး။ ဒါကြောင့် သူတို့ဟာ အမြဲတမ်း "အာရုံ" (Object) ဘက်ကပဲ၊ "ပစ္စည်း" (Condition) ဘက်ကပဲ နေရမယ်။ ပစ္စယုပ္ပန်ဘက်က နေနိုင်သလား။ (မနေနိုင်ပါ ဘုရား)။ အာရမ္မဏိကဘက်က နေနိုင်သလား။ (မနေနိုင်ပါ ဘုရား)။ ဘယ်ဘက်ကပဲ နေမှာလဲ။ (ဘယ်ဘက်ကပဲ နေမှာပါ ဘုရား)။ စိတ်စေတသိက်ဆိုတဲ့ နာမ်တရားတွေကတော့ ကိုယ်တိုင်က အာရုံကို ပြုလည်းပြုတတ်တယ်၊ အာရုံပြုခံလည်း ဖြစ်တတ်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့ သူတို့က ပစ္စည်းလည်းဖြစ်နိုင်တယ်၊ ပစ္စယုပ္ပန်လည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။ အာရုံလည်းဖြစ်နိုင်တယ်၊ အာရမ္မဏိကလည်း ဖြစ်နိုင်တယ်။
ဟိုတစ်နေ့က ဘုန်းကြီးတစ်ပါး တရားဟောတာ "နိဗ္ဗာန်ဆိုတာ အကျိုးသက်သက်ပဲ၊ အကြောင်းတရားမဟုတ်ဘူး" တဲ့။ ဒါက သစ္စာနယ်ပယ်မှာဆိုရင်တော့ မှန်ပါတယ်။ နိရောဓသစ္စာဆိုတာ အကျိုးတရားလေ။ မဂ္ဂသစ္စာက အကြောင်းတရား မဟုတ်ဘူးလား။ (မှန်ပါ ဘုရား)။ ပဋ္ဌာန်းနယ်ပယ်မှာတော့ နိဗ္ဗာန်က အကြောင်း (ပစ္စည်း) ဖြစ်နိုင်တယ်။ သူ့နယ်ပယ်နဲ့သူ ရှိပါတယ်။ ဥပမာ၊ လူသုံးယောက် တန်းစီနေတယ်ဆိုပါစို့။ ဦးဖြူ၊ ဦးနီ၊ ဦးမဲ။ အလယ်က ဦးနီရဲ့ ညာဘက်က ဘယ်သူလဲ။ (ဦးမဲပါ ဘုရား)။ ဟုတ်ပြီ၊ ဦးဖြူရဲ့ ညာဘက်က ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုရင်ရော။ (ဦးနီပါ ဘုရား)။ တွေ့လား၊ ရှုထောင့်ပေါ်မူတည်ပြီး အဖြေက မကွာသွားဘူးလား။ (ကွာသွားပါတယ် ဘုရား)။ အဲဒီလိုပဲ၊ "ညာဘက်ကပုဂ္ဂိုလ်" လို့ အမြဲတမ်း တစ်သမတ်တည်း ပြောလို့မရသလိုပဲ၊ တရားသဘောတွေမှာလည်း သူ့နေရာဌာန၊ သူ့နယ်ပယ်အလိုက် အကြောင်းအကျိုး သဘောတွေ ကွဲပြားသွားတယ်ဆိုတာကို နားလည်ရပါမယ်။
အကြောင်းနှင့်အကျိုးတို့၏ အပြန်အလှန်ဆက်စပ်မှုနှင့် ကုသလပဒ အရကောက်
ရွေ့လျားတတ်သော အရာဝတ္ထုအတွက် နေရာဌာနသည် မြဲသည်ဟု ပြော၍မရနိုင်ပါ။ ထိုနေရာဌာနသည် အမြဲတမ်း တည်ရှိနေခြင်း မဟုတ်ပါ။ တစ်ဖက်မှကြည့်လျှင် တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး အခြားတစ်ဖက်မှ ကြည့်လျှင် နောက်တစ်မျိုး ဖြစ်နေတတ်သည်။ ဘယ်ညာဟု ဆိုရာ၌ပင် ကျွန်ုပ်တို့၏ တည်နေရာသည် မမြဲသလို ဖြစ်နေသည် မဟုတ်ပါလား။
ထိုသဘောတရားအတိုင်းပင် ဖြစ်ပါသည်။ အကြောင်းအကျိုးဆိုသည့် သဘောတရားသည်လည်း ထို့အတူပင်။ အရှင်ဘုရားတို့ ကြည့်ပါ။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်၌ "အဝိဇ္ဇာပစ္စယာ သင်္ခါရာ" ဟု ဆိုရာတွင် အဝိဇ္ဇာသည် အကြောင်း၊ သင်္ခါရသည် အကျိုး ဖြစ်သည်။ တစ်ဖန် "သင်္ခါရပစ္စယာ ဝိညာဏံ" ဟု ဆိုရာတွင် ထိုသင်္ခါရသည်ပင် ဝိညာဏ်၏ အကြောင်းပြန်ဖြစ်သွားသည်။ ထို့ကြောင့် သင်္ခါရတရားကို ဝိညာဏ်ဘက်မှ ကြည့်လျှင် "အကြောင်းတရား" ဖြစ်ပြီး၊ အဝိဇ္ဇာဘက်မှ ကြည့်လျှင် "အကျိုးတရား" ဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရမည်။ ထို့ကြောင့် "သင်္ခါရဆိုတာ အကျိုးတရားသက်သက်ပဲ" ဟု ပုံသေကားကျ ပြော၍ ရနိုင်ပါမည်လား။ (မရပါဘူး ဘုရား)။
မရနိုင်ပါ။ သူ့နေရာ၊ သူ့ဒေသနာနှင့်သူ ဟောကြားထားခြင်း ဖြစ်သောကြောင့် အသေအချာ သွားမပြောသင့်ပါ။ အရှင်ဘုရားတို့အနေဖြင့် ဖြည့်စွက်၍ နားလည်လိုက်ပါ။ ဓမ္မကထိက သို့မဟုတ် စာရေးဆရာတို့သည် မိမိတို့မြင်သည့်အချက်ကို သူတစ်ပါး သိစေလိုသော စေတနာဖြင့် ဟောပြောခြင်း၊ ရေးသားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် အပြစ်တင်၍ မဖြစ်နိုင်သော်လည်း "ဪ၊ ဤအချက်လေးတော့ လိုသွားပါလား" ဟု မိမိဉာဏ်ဖြင့် သိသင့်သည် မဟုတ်ပါလား။ (ကောင်းပါတယ် ဘုရား)။ မိမိအလှည့်ကျလျှင်မူ ထိုသို့ မလစ်ဟင်းအောင် ဟောပြောနိုင်ရမည် ဖြစ်သည်။
ကုသလော ကုသလဿ အရကောက်
ယခု စာမျက်နှာ (၁၆) သို့ သွားကြပါစို့။ "ကုသလော ဓမ္မော ကုသလဿ ဓမ္မဿ အာရမ္မဏပစ္စယေန ပစ္စယော" ဟူသော ပါဠိတော်၌ "ကုသလော ဓမ္မော" သည် ကတ္တားပုဒ်ဖြစ်ပြီး အရကောက်အားဖြင့် အရဟတ္တမဂ်ကို ကြဉ်သော လောကီကုသိုလ်စိတ် (၂၁) ပါးနှင့် ယှဉ်သော စေတသိက် (၃၈) ပါးတည်းဟူသော "ပစ္စည်းတရား" ကို ရ၏။ "ကုသလဿ ဓမ္မဿ" သည် သမ္ပဒါနပုဒ်ဖြစ်ပြီး အရကောက်အားဖြင့် မဟာကုသိုလ်စိတ် (၈) ပါး၊ ဝိညာණัญစာယတနကုသိုလ်၊ အာကိഞ്ചညာယတနကုသိုလ်၊ နေဝသညာနာသညာယတနကုသိုလ်၊ အဘိညာဉ်တွင် ဣဒ္ဓိဝိဓ၊ စေတောပရိယ၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိ၊ ယထာကမ္မုပဂ၊ အနာဂတံသဉာဏ်၊ မဂ်ကုသိုလ်၊ ဝိရတီ၊ အပ္ပမညာတို့ကို ကြဉ်သော စေတသိက် (၃၃) ပါးတည်းဟူသော "ပစ္စယုပ္ပန်တရား" ကို ရ၏။ "အာရမ္မဏပစ္စယေန" အရ "အာရမ္မဏ၊ အာရမ္မဏာဓိပတိ၊ အာရမ္မဏူပနိဿယ" ဟူသော သတ္တိသုံးပါးကို ရ၏။
အာရမ္မဏပစ္စည်း (၈) ပါးလုံး ရရှိသည်မှာ အဗျာကတပဒ၌သာ ဖြစ်သည်။ (အဗျာကတပဒမှာပါ ဘုရား)။ အဗျာကတကို ကောက်လျှင် ရှစ်ပစ္စည်းလုံး ကောက်ရမည်။ ယခု ကုသလပဒသုံးချက်နှင့် အကုသလပဒတို့၌ သုံးပစ္စည်းသာ ကောက်ရပါမည်။ ထို့ကြောင့် ပါဠိပြန်ဆိုသည့်အခါ "အာရမ္မဏပစ္စယာတိ" ဟု မဆိုဘဲ "အာရမ္မဏာဓိပစ္စယာတိ" ဟု ဆိုရမည်။
အရကောက် အကျယ်ရှင်းလင်းချက်
ယခု ပစ္စည်းနှင့် ပစ္စယုပ္ပန် အရကောက်တွင် အဘယ်ကြောင့် အချို့တရားများကို ကြဉ် (ကျင်) ရသည်ကို ရှင်းလင်းပါမည်။
၁။ ပစ္စည်းတရားဘက်မှ အရဟတ္တမဂ်ကို ကြဉ်ရခြင်း
စာမျက်နှာ (၁၆) ၌ ရှင်းပြထားသည့်အတိုင်း ပစ္စယုပ္ပန်ဖြစ်သော လောကီကုသိုလ်စိတ်များသည် ပစ္စည်းအာရုံဖြစ်သော အရဟတ္တမဂ်ကို အာရုံမပြုနိုင်သောကြောင့် ပစ္စည်းဘက်မှ အရဟတ္တမဂ်ကို ကြဉ်ရခြင်း ဖြစ်သည်။ အရဟတ္တမဂ်ကို မဟာကိရိယာစိတ်ကသာ အာရုံပြုနိုင်သဖြင့် ထိုအကြောင်းကို "ကုသလော အဗျာကတဿ" သင်္ချာတွင် ကောက်ယူရပါမည်။ ပစ္စယုပ္ပန်ဘက်က ကုသိုလ်စိတ်သည် ပုထုဇဉ်မှ အနာဂါမ်ပုဂ္ဂိုလ် পর্যন্তသာ ဖြစ်၍ မိမိတို့မရသေးသော အရဟတ္တမဂ်ကို အာရုံပြုနိုင်စွမ်း မရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။
၂။ ပစ္စယုပ္ပန်တရားဘက်မှ ကြဉ်ရသောတရားများ
- မဂ်စိတ် (၄) ပါး: မဂ်စိတ်များသည် ကုသိုလ်ဖြစ်သော်လည်း ၎င်းတို့၏ အာရုံသည် နိဗ္ဗာန်ဖြစ်သည်။ နိဗ္ဗာန်သည် အဗျာကတတရားဖြစ်၍ ကုသိုလ်အာရုံကိုသာ ကောက်ယူရမည့် ပစ္စည်းဘက်၌ ပါဝင်ခြင်း မရှိပါ။ ထို့ကြောင့် မဂ်စိတ် (၄) ပါးကို ကြဉ်ရသည်။
- ဒိဗ္ဗစက္ခု၊ ဒိဗ္ဗသောတ အဘိညာဉ်: ဤအဘိညာဉ် (၂) ပါးသည် ရူပါရုံ၊ သဒ္ဒါရုံတည်းဟူသော ရုပ်တရား (အဗျာကတ) ကို အာရုံပြုသောကြောင့် ၎င်းတို့၏အာရုံသည် ကုသိုလ်အာရုံ မဟုတ်၍ ကြဉ်ရသည်။
- ဝိရတီစေတသိက်: ဝိရတီသည် လွန်ကျူးခြင်းဖြစ်သော ဝစီဒုစရိုက်၊ ကာယဒုစရိုက်တည်းဟူသော အကုသိုလ်အာရုံကို အာရုံပြုသောကြောင့် ကုသိုလ်အာရုံမဟုတ်၍ ကြဉ်ရသည်။
- အပ္ပမညာစေတသိက်: အပ္ပမညာသည် သတ္တဝါပညတ်ကို အာရုံပြုပြီး၊ ဤပဋ္ဌာန်း၌ ပညတ်ကို ဟောကြားခြင်းမရှိသောကြောင့် ပစ္စည်းဘက်၌ ၎င်း၏အာရုံမရှိ၍ ကြဉ်ရသည်။
ဤသို့ အကြောင်းနှင့်အကျိုး၊ အာရုံနှင့် အာရမ္မဏိကတို့ ဆက်စပ်မှသာ ပဋ္ဌာန်းနည်းအရ ဟောကြားခြင်းဖြစ်၍ မဆက်စပ်သော တရားများကို ကြဉ်ရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
နိဂုံး
တပည့်တော်ကိုယ်တိုင်လည်း ဤ "ကျင်ရခြင်းအကြောင်း" ကို နားလည်ရန် အလွန်ရှာဖွေခဲ့ရပါသည်။ ဟိုစာကြည့်၊ ဒီစာကြည့်၊ ဟိုကျောင်းရောက်၊ ဒီကျောင်းရောက်ဖြင့် မေးမြန်းခဲ့ရသည်။ နောက်ဆုံးမှ ဆရာတစ်ဦးက "ဒီလိုထင်တယ်" ဟု ပြောလိုက်မှပင် အလင်းရောင် ရသွားခဲ့သည်။ လူ့သဘာဝအရ လွယ်လွယ်ရသောအရာကို တန်ဖိုးမထားတတ်ကြပါ။ တပည့်တော်သည် ထိုသို့ ခက်ခက်ခဲခဲ ရှာဖွေခဲ့ရသောကြောင့် နောင်လာနောက်သားများ လွယ်ကူစွာ သိမြင်နိုင်ရန် "ပစ္စည်းပစ္စယုပ္ပန် ထံထံ၊ အာရုံအာရမ္မဏိက ဆက်စပ်မှန်၊ ပဋ္ဌာန်းနည်းဖြင့် ထုတ်၍ဟော..." အစရှိသော လင်္ကာလေးများကို ရေးသားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ နောက်လူများ မြန်မြန်ဆန်ဆန် သိရှိနားလည်နိုင်လျှင် ကောင်းသည် မဟုတ်ပါလား။ (ကောင်းပါတယ် ဘုရား)။